سی تی اسکن چگونه انجام میشود مزایا سی تی اسکن - آروین کلینیک

سی تی اسکن چیست؟ توموگرافی کامپیوتری معمولاً به عنوان سی تی اسکن شناخته می شود. سی تی اسکن یک روش تصویربرداری تشخیصی است که از ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای تولید تصاویری از داخل بدن استفاده می کند. تصاویر دقیقی از هر قسمت بدن، ازجمله استخوان ها، ماهیچه ها، چربی، اندام ها و رگ های خونی را نشان می دهد.

جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس استاندارد دارد. در اشعه ایکس استاندارد، یک پرتو انرژی به سمت بخشی از بدن که مورد مطالعه قرار می گیرد، هدف قرار می گیرد. صفحه ای در پشت قسمت بدن تغییرات پرتو انرژی را پس از عبور از پوست، استخوان، ماهیچه و سایر بافت ها ثبت می کند.

در سی تی اسکن پرتو اشعه ایکس بصورت دایره ای در اطراف بدن حرکت می کند. و اجازه می دهد تا بسیاری از نماهای مختلف از یک اندام یا ساختار مشابه را مشاهده کنید و جزئیات بسیار بیشتری را ارائه می دهد. اطلاعات اشعه ایکس به رایانه ای فرستاده می شود که داده های اشعه ایکس را تفسیر کرده و بصورت دو بعدی روی نمایشگر نمایش می دهد.

فناوری جدیدتر و نرم افزارهای کامپیوتری تصاویر سه بعدی را ممکن می سازد. ممکن است برای کمک به تشخیص تومورها، بررسی خونریزی داخلی، یا بررسی سایر آسیب ها یا آسیب های داخلی انجام شود. همچنین می تواند برای بیوپسی بافت یا مایع استفاده شود.

آیا سی تی اسکن یک روش تصویربرداری بی خطر است؟

یک روش سریع بدون درد و ایمن است. اما در موارد بسیار نادر ممکن است به ماده حاجب یا کنتراست حساسیت داشته باشید. مقدار تابشی که در طول سی تی اسکن در معرض آن قرار می گیرید، بسته به مقداری که از بدن شما اسکن شده است، متفاوت است. اسکنرهای سی تی اسکن به گونه ای طراحی شده اند که مطمئن شوند شما مقدار کم خطری از دوز را دریافت میکنید. در واقع مقدار تشعشعی که در طول اسکن دریافت مینمایید بسیار ناچیز و کم میباشد و به هیچ وجه به بدنتان آسیبی وارد نخواهد کرد.

چرا گاهی اوقات سی تی اسکن با کنتراست انجام می شود؟

سی تی اسکن ممکن است با یا بدون کنتراست انجام شود. کنتراست به ماده ای اطلاق می شود که ازطریق دهان مصرف می شود یا به خط IV تزریق می شود که باعث می شود اندام یا بافت خاص مورد مطالعه با وضوح بیشتری دیده شود. معاینات کنتراست ممکن است از شما بخواهد که برای مدت معینی قبل عمل ناشتا باشید. پزشک قبل از انجام این عمل به‌شما اطلاع خواهد داد. درصورت داشتن حساسیت و یا بیماری کلیوی حتما با پزشک خود مشورت نمایید.

چگونه برای سی تی اسکن آماده شوم؟

در صورتی که برای تشخیص بیماریتان نیازمند سی تی اسکن باشید نیازمند رعایت برخی موارد و آمادگی های لازم قبل انجام تصویر برداری هستید که عبارتند از:

• موارد احتیاط در رابطه با سی تی اسکن: در صورتی که باردار و یا مشکوک به بارداری هستید حتما قبل انجام تصویربرداری با پزشک خود صحبت نمایید.
• لباس: در زمان تصویربداری ممکن است پزشک از شما بخواهد تا از گان استفاده نمایید و حتما قبل مراجعه تمامی زیورآلات خود را در منزل بگذارید و هیچگونه شی فلزی حتی قزن لباس نباید روی بدن و لباس هایتان باشد.
• نوشیدن ماده کنتراست: ممکن است در برخی انواع سی تی اسکن نیاز باشد تا ماده کنتراست میل کنید تا اندامهای داخلیتان در طول تصویربرداری بهتر مشخص شود هرچه بیشتر بتوانید کنتراست بنوشید اندامها بهتر دیده خواهند شد و این به تشخیص بیماری هودتان نیز بیشتر کمک خواهد کرد.
• آلرژی: حتما یادتان باشد که درصورت داشتن هرگونه حساسیت دارویی یا حساسیت به ماده کنتراست حتما در این باره با پزشک خود مشورت نمایید تا درصورت منافات داشتن با تصویر برداری راه دیگری را به‌شما پیشنهاد دهید البته که این موضوع یعنی آلرژی داشتن به ماده کنتراست بسیار نادر و دور از ذهن میباشد.
• احتیاط در خوردن و آشامیدن در زمان سی تی اسکن: اگر شما بدون کنتراست بود میتوانید بخورید، بنوشید و داروهایی که قبلا برایتان برای بیماری خاصی تجویز شده است را میل نمایید. اما چنانچه در زمان سی تی اسکن به کنتراست نیاز بودن تا 3 ساعت قبل انجام تصویربرداری از خوردن و آشامیدن خودداری نمایید زیرا قبل انجام نیاز است تا مقدار زیادی مایعات بنوشید.
• مصرف دارو: تمامی بیماران میتوانند داروها را طبق روال همیشگی مصرف کنند.

در زمان سی تی اسکن چه اتفاقی رخ خواهد داد؟

سی تی اسکن ممکن است بصورت سرپایی یا در طول اقامت شما در بیمارستان انجام شود. مراحل ممکن است بسته به‌شرایط شما و عملکرد پزشک شما متفاوت باشد. بطور کلی، ctscan ازاین فرآیند پیروی می کند:

• در زمان سی تی اسکن ممکن است از شما درخواست شود تا گان بپوشید و بعد از پوشیدن گان قسمت مورد نظر جهت تصویربرداری باز خواهد ماند این زمان باید تمامی اشیای فلزی را در بیاورید یا بهتر است آنها را در منزل بگذارید.
• چنانچه به کنتراست نیاز داشته باشید قبل از سی تی اسکن تزریق ماده حاجب بدست و یا بازو شروع میشود و درصورت نیاز به ماده کنتراست باید آن را قبل انجام تصویربرداری بنوشید در برخی شرایط و با صلاحدید پزشک ممکن است ماده کنتراست ازطریق مقعد وارد شود.
• سپس شما بر روی تخت سی تی اسکن دراز کشیده و تخت به آرامی وارد دستگاهی برای تصویربرداری خواهد شد.
• تکنسین تصویربرداری شما در اتاق دیگری در مجاور شما قرار خواهد داشت در ان اتاق مانیتور های اسکنر قرار دارد و شما ممکن است قادر به دیدن تکنسین باشید در داخا اتاق بلندگوهایی تعبیه شده است که به‌شما و پزشکتان این امکان را میدهد تا با یکدیگر صحبت نمایید شما نیز درصورت داشتن هرگونه سوال و یا مشکلی میتوانید از کلید موجود در اتاق برای صحبت کردن با تکنسین و یا پزشک خود صحبت نمایید.
• در زمانی که دستگاه سی تی اسکن در اطراف شما شروع به چرخش میکند و پرتوهای اشعه ایکس به‌بدن شما تابانده میشوند و شما در هنگام چرخش تنها مقداری صدای کم را خواهید شنید.
• این نکته بسیار حائز اهمیت است که در طول تصویربرداری حتما ثابت بمانید و ممکن است نیاز باشد تا نفستان را مدتی حبس نمایید.
• چنانچه به‌نوشیدن ماده کنتراست و یا تزریق ماده نیازی باشد ممکن است مقدار کمی عوارض مانند سرگیجه ، تهوع و یا عوض شدن طعم دهان را احساس کنید که تمامی این عوارض ممکن است تنها تا مدت کمی ماندگاری داشته باشند.
• درصورت داشتن هر گونه مشکل تنفسی، تعریق، بی حسی یا تپش قلب، باید به تکنسین اطلاع دهید.
• زمانی که سی تی اسکن تمام شد میتوانید از روی تخت بلند شوید و آنرا ترک نمایید.
• درصورت متصل بودن سرم برای تزریق آن نیز جدا خواهد شد.
• درحالی که روش به خودی خود هیچ دردی ایجاد نمی کند، نیاز به دراز کشیدن برای مدت طولانی ممکن است باعث ناراحتی یا درد شود، به‌خصوص درمورد آسیب اخیر یا روش تهاجمی، مانند جراحی. تکنسین از تمام اقدامات راحتی ممکن استفاده می کند و این روش را در سریع ترین زمان ممکن تکمیل می کند تا هر گونه ناراحتی یا درد را به حداقل برساند.

بعد از سی تی اسکن چه پیش خواهد آمد؟

• اگر در طول عمل‌از ماده حاجب استفاده شده باشد، ممکن است برای مدتی برای هر گونه عوارض جانبی یا واکنش به ماده حاجب، مانند خارش، تورم، بثورات پوستی یا مشکل در تنفس، تحت نظر باشید.
• اگر پس‌از بازگشت به‌خانه پس‌از انجام عمل، هر گونه درد، قرمزی و یا تورم در محل IV مشاهده کردید، باید به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا این امر می تواند نشان دهنده عفونت یا نوع دیگری از واکنش باشد.
• پس‌از سی تی اسکن معمولاً نوع خاصی‌از مراقبت لازم نیست. شما می توانید رژیم غذایی و فعالیت های معمول خود را از سر بگیرید مگر اینکه پزشک به‌شما توصیه دیگری کند.
• پزشک ممکن است بسته به وضعیت خاص شما، دستورالعمل های اضافی یا جایگزین را پس از سی تی اسکن به‌شما بدهد.

فواید سی تی اسکن

با مشاهده سی تی اسکن، یک رادیولوژیست مجرب می تواند بسیاری از علل درد شکم یا آسیب ناشی از ضربه را با دقت بسیار بالایی تشخیص دهد. این روش باعث تشخیص و درمان سریع تر میشود و اغلب نیاز بروش‌های تشخیصی اضافی و تهاجمی‌تر را از بین می‌برد. وقتی درد ناشی از عفونت و التهاب باشد، سرعت، سهولت و دقت معاینه میتواند خطر عوارض جدی را کاهش دهد. چنین عوارضی ممکن است شامل مواردی باشد که ناشی از ترکیدن آپاندیس یا جمع آوری مایع عفونی و گسترش بعدی عفونت است.

سی تی اسکن بدون درد، غیرتهاجمی و دقیق است. مزیت اصلی CT توانایی آن در تصویربرداری همزمان از استخوان، بافت نرم و عروق خونی است. برخلاف اشعه ایکس معمولی، تصاویر بسیار دقیقتری از انواع بافت ها و همچنین ریه ها، استخوان ها و رگ های خونی را ارائه می دهد. معاینات سریع و ساده هستند. در موارد اضطراری، آن‌ها می‌توانند آسیب‌های داخلی و خونریزی را با سرعت کافی آشکار کنند تا به نجات جان افراد کمک کنند.

سی تی اسکن یک ابزار تصویربرداری مقرون بصرفه برای طیف گسترده ای از مشکلات بالینی است. CT نسبت به MRI حساسیت کمتری به حرکت بیمار دارد. برخلاف MRI، هر نوع دستگاه پزشکی کاشته شده مانع از انجام سی تی اسکن نمی شود. تصویربرداری CT تصویربرداری بلادرنگ را ارائه می‌کند و آن را به ابزار خوبی برای هدایت بیوپسی سوزنی و آسپیراسیون سوزنی تبدیل می‌کند. این امر بویژه درمورد روش هایی که شامل ریه ها، شکم، لگن و استخوان ها می شود صادق است.

تشخیص ازطریق ممکن است نیاز به جراحی اکتشافی و بیوپسی جراحی را برطرف کند. پس‌از معاینه CT هیچ پرتویی در بدن بیمار باقی نمی ماند. اشعه ایکس مورد استفاده برای ctscan نباید عوارض جانبی فوری داشته باشد.

تفاوت بین سی تی اسکن و ام آر آی در چیست؟

سی تی اسکن از اشعه ایکس برای نشان دادن جزئیات در تصاویر بدست آمده از اندام های بدن، استخوان ها و دیگر مشکلات بدن استفاده مینماید.شخص بیمار بر روی تختی دراز خواهد کشید و تخت بصورت روان وارد یک دستگاه دایره ای شکل میشود. تصاویر بدست آمده توانایی ایجاد تصویر سه یعدی را نیز دارا هستند. تصویر حاصل از سی تی اسکن مستواند مشکلات مربوط به‌استخوان ها و قسمت های نرم بدن را مانند پلومونی در ریه ها و تومور ها در اندامهای مختلف و شکستگی ها را نشان دهد.

ام آر آی هم میتواند تصاویر با جزئیات را در نواحی داخلی بدن نشان دهد اما این روش بجای اشعه از امواج رادیویی و یک مگنت مغناطیسی استفاده میشود. این روش نیز بیماری با تختی که روی آن دراز کشیده وارد یک دستگاه دایره ای بزرگتر و ضخیم تر میشود. بطور مشابه، این تصاویر می توانند تفاوت بین بافت نرمال و بیمار را نشان دهند.

سی تی اسکن در چه مواردی قابل استفاده است؟

اغلب روش ترجیحی برای تشخیص بسیاری سرطان ها مانند سرطان های کبد، ریه و پانکراس است. این تصویر به پزشک اجازه می دهد تا وجود و محل تومور، اندازه آن و میزان تأثیر آن بر بافت مجاور را تأیید کند. سی تی اسکن برای تصویربرداری از قسمت های زیر کارآمد است:

• بافت های نرم
• لگن
• رگ های خونی
• ریه ها
• مغز
• شکم
• استخوان ها

اسکن سر می تواند اطلاعات مهمی درمورد مغز ارائه دهد، به عنوان مثال، اگر خونریزی، تورم سرخرگ ها یا تومور وجود داشته باشد. سی تی اسکن می تواند یک تومور در شکم و هرگونه تورم یا التهاب در اندام های داخلی مجاور را نشان دهد. می تواند هر گونه پارگی طحال، کلیه یا کبد را نشان دهد.

از آنجایی که سی تی اسکن بافت غیرطبیعی را تشخیص می دهد، برای برنامه ریزی مناطق رادیوتراپی و بیوپسی مفید است و می تواند داده های ارزشمندی درمورد جریان خون و سایر شرایط عروقی ارائه دهد. که می تواند به پزشک کمک کند تا بیماری های استخوانی، تراکم استخوان و وضعیت ستون فقرات بیمار را ارزیابی کند. همچنین می‌تواند داده‌های حیاتی درمورد صدمات وارده بدست‌ها، پاها و سایر ساختارهای اسکلتی بیمار ارائه دهد. حتی استخوان های کوچک و همچنین بافت اطراف آنها به وضوح قابل مشاهده است.

آیا بانوان باردار نیز میتوانند سی تی اسکن انجام دهند؟

درصورتی که خانمی باردار و یا مشکوک به باردای میباشد باید موضوع را با دکتر خود در میان بگذارد تااز پیشامد های ناگوتر برای جنین جلوگیری شود اگرچه جامعه بارداران آمریکا بر این باور هستند که مقدار اشعه استفاده شده در سی تی اسکن به‌اندازه ای نیست که باعث آسیب به جنین شود اما باز هم بهتر است درصورتی‌که مشکل حادی ندارید از انجام این روش در دوران بارداری خوددار نمایید.

سی تی اسکن در بانوان شیرده به چه صورت است؟

چنانچه نوزاد شیرخواره دارید و پزشک تصویربرداری با روش سی تی اسکن را برایتان تجویز کرده است بهتر است پس‌از انجام این روش تا 24 ساعت بعد شیر دادن به‌نوزاد خود خودداری نمایید واز روش های دیگری برای تغذیه کودکتان استفاده نمایید.

آیا برای افرادی که کلاستروفوبیا دارند روش دیگری جز سی تی اسکن هست؟

برای آن دسته از افرادی که مبتلا به فوبیا از جاهای محصور یا کلاستروفوبیا دارند روش دیگری در دسترس نیست و میتوانند این موضوع را با پزشک خود مطرح کنند تااز داروهای تزریقی و یا قرص برای آرامش آنها استفاده شود.

سی تی اسکن چه مدت طول میکشد؟

برای انجام سی تی اسکن بیشترین زمان صرف آماده شدن میشود و خود پروسه تصویربرداری درصورت توجه به نکات ذکر شده بین 10 تا 30 دقیقه طول میکشد و بعد آن میتوانید به منزل و یا محل کار خود بازگردید.

انواع رایج سی تی اسکن

سی تی اسکن میتواند برای قسمت های متفاوت بدن استفاده شود. این قسمت برخی‌از موارد رایج استفاده‌از سی تی اسکن را آورده ایم.

سی تی اسکن شکم

این روش سی تی اسکن شکم برای معاینه با استفاده‌از اشعه ایکس برای تجسم چندین نوع بافت ازجمله اندام هایی مانند کبد، طحال، پانکراس و کلیه ها استفاده می شود. رادیولوژیست مجرب با استفاده از تجهیزات تخصصی و تخصص برای ایجاد و تفسیر ctscan قسمت پایینی دستگاه گوارش (GI)، روده بزرگ و رکتوم، می تواند بسیاری از علل درد شکم را بدقت تشخیص دهد، مانند:

• وجود التهابات در شکم
• روده متورم
• سرطان روده
• دیورتیکولیت
• آپاندیسیت

اغلب بعد‌از سی تی اسکن بدلیل دقت بالایی که دارد هیچگونه تشخیص دیگری نیاز نخواهد بود و درصورت مشاهده مشکل درمان فورا آغاز خواهد شد. سی تی اسکن اغلب برای تشخیص انواع متفاوتی‌از سرطان بکار برده میشود ازجمله، سرطان روده، سی تی‌به پزشک شما اجازه میدهد تا با تشخیص و اندازه گیری تومور و میزان درگیری بافت های اطراف بهترین روش درمان را کار گیرد. معاینه معمولا از پنج دقیقه تا نیم ساعت طول می کشد. هنگامی که معاینه‌به پایان رسید، ممکن است از بیمار خواسته شود تا زمانی که تصاویر مورد بررسی قرار گیرند صبر کند تا مشخص شود که آیا تصاویر بیشتری مورد نیاز است یا خیر.

سی تی اسکن از قفسه سینه

سی تی اسکن قفسه سینه از تجهیزات ویژه ای برای بدست آوردن تصاویر مقطعی متعدد از اندام ها و بافت های قفسه سینه استفاده می کند. تصاویری را تولید می کند که جزئیات بسیار بیشتری نسبت به اشعه ایکس از قفسه سینه معمولی دارند و بویژه مفید است زیرا می تواند بطور همزمان انواع مختلفی از بافت ها ازجمله ریه ها، قلب، استخوان ها، بافت های نرم، ماهیچه ها و رگ های خونی را نشان دهد.

ctscan همچنین میتواند مشکلات متعددی از بیماری های سینه را نشان دهد که عبارتند از:

• پنومونی قدیمی یا جدید
• سرطان ریه
• تومورها
• بیماری سل
• آمفزیم
• برونشکتازی
• بیماری بینابینی ریه

علاوه بر این بیماران آسیب دیده در تصادفات و آسیب های قفسه سینه برای ارزیابی آسیب اندام ها و استخوان ها و رگ های خونی آزمایش سی تی اسکن انجام میدهند. هنگامی که یافته های بالینی و رادیوگرافی منظم قفسه سینه قطعی نباشد، ممکن است وضعیت را روشن کند. در تصاویر میتوان التهاب یا سایر بیماری های پلورا، غشای پوشاننده ریه ها را مشاهده کرد.

سی تی اسکن سر (سی تی اسکن استخوان)

سر یک مطالعه دقیق درمورد آسیب های سر، تومور مغزی و سایر بیماری های مغزی است که میتواند استخوان، رگ های خونی و بافت های نرم را درطول تصویربرداری نشان دهد.

سی تی‌سر میتواند به‌موارد زیر کمک کند:

• تعیین محل شکستگی جمجمه و آسیب مغزی در بیماران مبتلا به آسیب سر
• تشخیص خون یا لخته شدن خون مدت کوتاهی پس‌از بروز علائم سکته مغزی در مغز
• تعیین میزان آسیب استخوان و بافت نرم در بیماران با ترومای صورت و برنامه ریزی بازسازی جراحی
• تشخیص و مشخص کردن خونریزی در بیمار مبتلا به سردرد شدید ناگهانی که ممکن است آنوریسم پاره شده یا نشتی داشته باشد.
• تشخیص برخی تومورهای مغزی
• تشخیص بیماری های استخوان تمپورال درکنار جمجمه که ممکن است باعث مشکلات شنوایی شود
• روشن کردن حفره های بزرگ مغز (بطن) در بیماران مبتلا به هیدروسفالی
• تعیین اینکه آیا التهاب یا سایر تغییرات در سینوس های پارانازال وجود دارد یا خیر
• برنامه ریزی پرتودرمانی برای سرطان مغز یا سایر بافت ها
• هدایت عبور سوزنی که برای گرفتن نمونه بافت (بیوپسی) ازمغز استفاده می شود
• ارزیابی غیر تهاجمی آنوریسم ها یا ناهنجاری های شریانی وریدی ازطریق تکنیکی بنام آنژیوگرافی
• تشخیص بیماری ها یا ناهنجاری های جمجمه با انجام سی تی اسکن
• تصویربرداری سه بعدی از ساختارهای جمجمه و مغز

سی تی اسکن ستون فقرات

سی تی اسکن ستون فقرات نوعی معاینه اشعه ایکس است که ازیک اسکنر برای بدست آوردن تصاویر متعدد ازستون فقرات و همچنین تصاویر سه بعدی درصورت نیاز استفاده می کند. تصاویر بسیار دقیق تر ازتصاویر بدست آمده توسط یک واحد اشعه ایکس معمولی هستند. علاوه بر این، CT یک روش تشخیصی بسیار مفید است زیرا می‌تواند انواع مختلف بافت را در یک ناحیه ازجمله استخوان، عضله، بافت نرم و عروق خونی نشان دهد و تشخیص دهد. ساختار استخوانی مهره های نخاعی به وضوح و با دقت با سی تی اسکن نشان داده می شود، همانطور که دیسک های بین مهره ای و تا حدی نخاع نیز نشان داده می شود.

برخی از کاربرد های مهم سی تی اسکن ستون فقرات عبارتند از:

• برای تشخیص یا رد آسیب ستون فقرات در بیمارانی که آسیب دیده اند.
• مشاهده تغییرات ستتون فقرات قبل و بعد جراحی
• برای تشخیص انواع مختلف تومورها در ستون مهره ها، ازجمله آنهایی که از ناحیه دیگری از بدن در آنجا پخش شده اند. برخی تومورهایی که در جاهای دیگر ایجاد می‌شوند، ابتدا با یافتن رسوبات سلول‌های بدخیم (متاستاز) در مهره‌ها شناسایی می‌شوند. سرطان پروستات یک نمونه است.
• برای تشخیص تنگی کانال نخاعی، شکستگی مهره، عفونت یا بیماری دژنراتیو مانند آرتریت، CT ستون فقرات ممکن است اطلاعات مهمی را درصورت انجام خود به خود یا علاوه بر تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) ارائه دهد. یکی‌از شایع ترین علل درد ستون فقرات که ممکن است با سی تی‌تشخیص داده شود، فتق دیسک بین مهره ای است.