ملانوما برای چه افرادی خطرناک تر است؟ رو ش های درمان آن چیست؟

ملانوما نوعی از سرطان پوست میباشد که نسبت به دیگر انواع کمتر شایع و بیشتر خطرناک است. این بیماری که جدی ترین نوع در بین انواع سرطان پوست است در سلول‌هایی که ملانین را تولید می‌کنند – رنگدانه‌ای که به پوست شما رنگ می‌دهد – به نام ملانوسیت ها ایجاد می‌شود. بیماری ملانوما می تواند چشم ها و همچنین دیگر نقاط بدن مانند گلو یا بینی را درگیر کند.

علت دقیق همه ملانوم ها مشخص نیست، اما محدود کردن قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش می تواند به کاهش خطر ابتلا به ملانوما کمک کند.

به نظر می رسد خطر ابتلا به ملانوما در افراد زیر 40 سال، به ویژه زنان، در حال افزایش است.  ملانوما اگر زود تشخیص داده شود با موفقیت قابل درمان است.

علائم ملانوما

ملانوما می تواند در هر نقطه از بدن شما ایجاد شود. آنها اغلب در مناطقی مانند پشت، پاها، بازوها و صورت شما ایجاد می شوند که در معرض نور خورشید قرار گرفته اند.

ملانوما همچنین می تواند در مناطقی رخ دهد که زیاد در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند، مانند کف پاها، کف دست ها و ناخن های دست. این ملانوم های پنهان در افرادی که پوست تیره تری دارند بیشتر دیده می شود.

اولین علائم و نشانه های ملانوما اغلب عبارتند از:

• تغییر در خال های موجود
• ایجاد رشد جدید رنگدانه یا غیرعادی روی پوست

ملانوما همیشه به صورت یک خال ظاهر نمی شود. همچنین ممکن است روی پوست هایی که ظاهر طبیعی دارند نیز رخ دهد.

تغییرات ایجاد شده به واسطه ملانوما بیشتر تمایل به رشد به سمت بیرون دارند. در این صورت مشکلی از نظر گسترش و سرایت ایجاد نمیکنند. اما اگر به سمت پایین و در لایه های عمیق تر پوست رشد کنند میتوانند به دیگر نواحی بدن متاستاز داشته باشند و همچنین موجب خطرات جدی برای غدد لنفاوی شوند.

خال های معمولی

خال‌های معمولی معمولاً یک رنگ و یکنواخت هستند – مانند قهوه‌ای یا سیاه با مرز مشخصی که خال را از پوست اطراف شما جدا می‌کند. آنها بیضی یا گرد هستند و معمولاً کمتر از 6 میلی متر قطر دارند  تقریبا به اندازه یک مداد پاک کن.

بیشتر خال‌ها در دوران کودکی ظاهر می‌شوند. اما گاهی ممکن است در سنین بزرگسالی نیز خال هایی روی پوست ایجاد شوند. خال‌های جدید ممکن است تا حدود ۴۰ سالگی تشکیل شوند. در زمان بزرگسالی، بیشتر افراد بین ۱۰ تا ۴۰ خال دارند. خال ها ممکن است در طول زمان از نظر ظاهری تغییر کنند و حتی برخی از آنها با افزایش سن ناپدید شوند.

 ویژگی های خال های غیر معمول که ممکن است نشان دهنده ملانوما باشند:

خال های سرطانی (بدخیم) از نظر ظاهری بسیار متفاوت هستند. برخی ممکن است تمام تغییرات ذکر شده در ادامه را داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تنها یک یا دو ویژگی غیرعادی داشته باشند.

• نامتقارن بودن خال

خال هایی با شکل های نامنظم، مانند دو نیمه با ظاهر بسیار متفاوت.

• داشتن حاشیه نامنظم

خال هایی با مرزهای نامنظم و بریده بریده.

• تغییر رنگ

رشد خال هایی با رنگ های متفاوت مانند سفید، آبی یا سبز و یا تغییر رنگ خال های قدیمی.

• قطر

در صورتی که اندازه خال بیش از 6 میلی متر شود یا به عبارتی بزرگتر از حد معمول باشد این خال غیر طبیعی است و میتواند از نشانه های ابتلا به ملانوما باشد.

• تکامل

زمانی که خال بزرگ می شود یا رنگ و شکل آن تغییر می کند و یا علائم و نشانه های جدید، مانند خارش یا خونریزی ایجاد میکنند.

ملانومای پنهان

ملانوما همچنین می تواند در نواحی از بدن شما ایجاد شود که در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند یا اصلاً قرار ندارند، مانند فضاهای بین انگشتان پا و کف دست، کف پا، پوست سر یا اندام تناسلی. به این ملانوما پنهان گفته می‌شود، زیرا در مکان‌هایی رخ می‌دهند که اکثر مردم فکر نمی‌کنند اتفاق بیفتد. احتمال بروز این ملانوما در افراد با پوست تیره تر بیشتر میباشد.

انواع ملانومای پنهان عبارتند از:

• ملانوما زیر ناخن یا ملانوم آکرال عدسی شکل نادری از ملانوم است که می تواند زیر ناخن دست یا پا و یا اطراف آن ایجاد شود. همچنین می تواند در کف دست یا کف پا یافت شود. این بیماری در افراد آسیایی تبار، سیاه پوستان و سایر افراد دارای رنگدانه پوست تیره بیشتر شایع است.
• ملانوما در دهان، دستگاه گوارش، دستگاه ادراری یا واژن ملانومای مخاطی درغشای مخاطی ایجاد می شود که بینی، دهان، مری، مقعد، مجاری ادراری و واژن را می پوشاند. تشخیص ملانومای مخاطی به ویژه دشوار است، زیرا به راحتی می توان آنها را با سایر بیماری های بسیار شایع تر اشتباه گرفت.
• ملانوما در چشم که ملانوم چشمی نیز نامیده می شود، اغلب در لایه زیر سفیدی چشم (صلبیه) رخ می دهد. ملانومای چشم ممکن است باعث تغییرات در بینایی شود و ممکن است در طول معاینه چشم تشخیص داده شود.
• ملانوما ندولار نوعی از ملانوما است که سریع‌تر رشد می‌کند و اگر برداشته نشود، می‌تواند به سرعت به سمت لایه‌های عمیق‌تر پوست رشد کند. ملانوما ندولار معمولاً به صورت یک توده در حال تغییر روی پوست ظاهر می شود که ممکن است به رنگ سیاه تا قرمز باشد. آنها اغلب روی پوستی که قبلاً نرمال بود رشد می کنند و بیشتر روی سر و گردن، سینه یا پشت رشد می کنند. همچنین خونریزی یا تراوش ازعوارض ناشی از ابتلا به این نوع میباشد.
• ملانوما لنتیگو بدخیم بیشتر افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد، به ویژه آنهایی که زمان زیادی را در خارج از منزل سپری کرده اند. این بیماری به آرامی در طی چندین سال رشد می کنند و در مناطقی که اغلب در معرض نور خورشید هستند، مانند صورت ظاهر می شوند. این نوع از ملانوما مسطح هستند و در لایه های سطحی پوست به صورت جانبی ایجاد می شوند. آنها شبیه کک و مک به نظر می رسند، اما معمولا بزرگتر، تیره تر و بیشتر از یک کک و مک معمولی برجسته هستند. آنها می توانند به تدریج بزرگتر شوند و ممکن است تغییر شکل دهند. سپس به سمت پایین و به لایه های عمیق تر پوست رشد کنند و توده  (ندول) ایجاد کنند.
• ملانوم آملانوتیک بسیار کم رنگ یا فاقد رنگ هستند؛ اما ممکن است گاهی صورتی یا قرمز و یا دارای لبه های قهوه ای روشن یا طوسی باشند.

برای درمان ملانوما چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده هرگونه تغییرات پوستی که غیرعادی به نظر می رسد، به پزشک مراجعه کنید.

علل ابتلا به ملانوما

ملانوما زمانی اتفاق می افتد که مشکلی در سلول های تولید کننده ملانین (ملانوسیت ها) که به پوست شما رنگ می دهند، رخ دهد.

به طور معمول، سلول‌های پوست به روشی کنترل‌شده و منظم رشد می‌کنند. در واقع سلول‌های جدید سالم سلول‌های قدیمی‌تر را به سمت سطح پوست می‌برند، سلول های قدیمی در آن جا می‌میرند و در نهایت می‌افتند. اما زمانی که برخی از سلول‌ها دچار آسیب DNA می‌شوند، سلول‌های جدید ممکن است شروع به رشد خارج از کنترل کنند و در نهایت می‌توانند توده‌ای از سلول‌های سرطانی را تشکیل دهند.

اینکه چه چیزی به DNA در سلول‌های پوست آسیب می‌زند و چگونه منجر به ملانوم می‌شود، مشخص نیست. این احتمال وجود دارد که ترکیبی از عوامل از جمله عوامل محیطی و ژنتیکی باعث ایجاد ملانوما شود. با این حال، پزشکان معتقدند قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) که از خورشید و لامپ‌ها و تخت‌های برنزه کننده ساطع میشود علت اصلی ملانوما است.

اشعه ماوراء بنفش باعث ایجاد همه انواع ملانوما نمی شود، به خصوص آنهایی که در نقاطی از بدن شما که در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند، رخ می دهد. این نشان می دهد که عوامل دیگری هم ممکن است در ابتلا به ملانوما نقش داشته باشند.

عوامل خطر ابتلا به ملانوما

• پوست روشن

داشتن رنگدانه (ملانین) کمتر در پوست به این معنی است که ایمنی کمتری در برابر اشعه های مضرUV  دارید . اگر موهای بور یا قرمز، چشمان رنگ روشن و کک و مک یا آفتاب سوختگی دارید، احتمال ابتلا به ملانوما در شما بیشتر از افرادی است که پوست تیره‌تری دارند. اما ملانوما می تواند در افرادی با رنگ های تیره تر، از جمله افراد اسپانیایی تبار و سیاه پوستان خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.

• سابقه آفتاب سوختگی

 یک یا چند آفتاب سوختگی شدید و تاول زا می تواند خطر ابتلا به ملانوما را افزایش دهد.

 

• قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش

 قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش ، که از خورشید و چراغ های برنزه کننده و تخت ها ساطع میشود، می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست، از جمله ملانوما را افزایش دهد.

• زندگی در نزدیکی خط استوا یا در مکان های جغرافیایی بالاتر

افرادی که نزدیک به استوای زمین زندگی می کنند، جایی که پرتوهای خورشید مستقیم تر میتابد، نسبت به افرادی که دورتر زندگی می کنند، تابش اشعه ماوراء بنفش بیشتری را تجربه می کنند. علاوه بر این، اگر در ارتفاعات بالا زندگی می کنید، بیشتر در معرض این اشعه قرار دارید.

• داشتن خال های زیاد یا خال های غیر معمول

داشتن بیش از 50 خال معمولی روی بدن نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به ملانوما است. همچنین داشتن یک نوع خال غیر معمول خطر ابتلا به ملانوما را افزایش می دهد. این خال‌ها که از نظر پزشکی به عنوان خال‌های دیسپلاستیک شناخته می‌شوند، بزرگ‌تر از خال‌های معمولی هستند و دارای حاشیه‌های نامنظم و ترکیبی از رنگ‌ها هستند.

• سابقه خانوادگی ملانوما

اگر یکی از بستگان نزدیک مانند والدین، فرزند، خواهر یا برادر به ملانوما مبتلا شده باشد، شما نیز ممکن است به این بیماری مبتلا باشید. پس باید دقت کنید که مدام تحت نظر پزشک متخصص باشید تا در صورت یافتن نشانه های بیماری سریعا به درمان آن اقدام کنید. تشخیص زود هنگام به درمان سریع شما کمک زیادی خواهد کرد.

• سیستم ایمنی ضعیف

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، در معرض خطر ابتلا به ملانوما و سایر سرطان های پوست میباشند. مانند زمانی که دارویی برای سرکوب سیستم ایمنی مصرف کنید، مانند داروهای تجویزی پس از پیوند عضو، یا اگر بیماری دارید که سیستم ایمنی را مختل می کند، مانند ایدز.

روش های پیشگیری از ملانوما

• در وسط روز از قرار گرفتن در معرض نور خورشید دوری کنید

خورشید بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر قوی‌ترین پرتو ها را دارد. همیشه سعی کنید فعالیت‌های خارج از منزل را برای ساعات دیگر روز، حتی در زمستان یا زمانی که آسمان ابری است، برنامه‌ریزی کنید. در تمام طول سال اشعه ماوراء بنفش را جذب می‌شود  و ابرها فقط کمی میتوانند در برابر اشعه‌های مضر شما را محافظت کنند. دوری از نور خورشید به شما کمک می کند از آفتاب سوختگی و برنزه شدن پوست که باعث آسیب پوست می شود و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد، جلوگیری کند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید در طول زمان باعث سرطان پوست میشود.

• در تمام طول سال از ضد آفتاب استفاده کنید

حتی در روزهایی که گرم و آفتابی نیست هم از کرم ضد آفتاب با SPF  مناسب پوست خود که پوشش دهی بالایی نیز داشته باشد استفاده کنید. کرم ضد آفتاب را هر دو ساعت یکبار یا بیشتر اگر در حال شنا هستید یا عرق می کنید، تمدید کنید .

• لباس محافظ بپوشید

پوست خود را با لباس‌های تیره و محکم که دست‌ها و پاهای شما را بپوشاند، محافظت کنید وهمچنین میتوانید کلاه لبه‌دار بپوشید.

• از لامپ ها و تخت های برنزه کننده خودداری کنید

لامپ ها و تخت های برنزه کننده اشعه ماوراء بنفش ساطع می کنند و می توانند خطر ابتلا به ملانوما را افزایش دهند.

• همیشه پوست خود را به دقت بررسی کنید تا متوجه ایجاد تغییرات آن باشید

پوست خود را همیشه برای بررسی تغییرات از جمله کک و مک، آفتاب سوختگی، ایجاد خال های غیر معمول، پوسته پوسته شدن و یا سایر تغییرات پوستی که غیر معمول و یا آزار دهنده است با کمک آینه، صورت، گردن، گوش ها ، پوست سر، سینه، تنه، زیر بازوها و دستان خود خود را کنترل کنید. همچنین جلو و پشت پاها و پاهای خود را از جمله کف پا و فاصله بین انگشتان پا و ناحیه تناسلی خود را نیز مورد بررسی قرار دهید تا متوجه تغییرات در این نواحی باشید.

آمار ابتلا به ملانوما

ملانوما پنجمین سرطان شایع در بریتانیا است. هر سال حدود 16000 مورد جدید ابتلا به ملانوما تشخیص داده می شود. بیش از 1 مورد از هر 4 مورد سرطان پوست در افراد زیر 50 سال ملانوما تشخیص داده می شود که در مقایسه با سایر انواع سرطان دارای میانگین سنی پایین تری میباشد.