سرطان روده علت و درمان و پیشگیری سرطان روده – آروین کلینیک

سرطان روده عبارتست از مجموعه ای سلول های سرطانی بدخیم که روده را درگیر می نماید. روده در حقیقت کانال ارتباطی گوارشی میان معده و روده بزرگ می باشد. سرطان روده یک بیماری تقریباً نادر نسبت به سایر سرطان های گوارشی می باشد. ممکن است بیماری سرطان روده در مراحل اولیه هیچ گونه علامتی نداشته باشد، و تشخیص آن در مراحل اولیه بسیار دشوار است. هنگامی که علائم بیماری ظاهر شد، می توان گفت بیماری به مرحله پیشرفته رسیده است.

سرطان روده سایر قسمت های بدن از جلمه خون، استخوان، نخاع، مغز و… را نیز درگیر می نماید.

علائم ابتلا به بیماری سرطان روده

علائم این بیماری ممکن است شبیه به سایر علائم نظیر عفونت ها، تب، بواسیر و یا بیماری های التهابی روده باشد. علائم سرطان روده در همه افراد بصورت یکسان ظاهر نمی شود. توصیه می شود در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر فورا به پزشک متخصص مراجعه کنید تا  آزمایش ها تکمیلی و تشخیص قطعی بیماری، انجام شود.

کاهش وزن و درد شکم معمولا در مراحل بعدی بیماری رخ می دهد. اگر سرطان به مکان جدیدی در بدن مانند کبد گسترش یابد، می تواند علائم دیگری مانند یرقان ایجاد کند.

• اسهال یا یبوست
• تغییرات در قوام مدفوع، مانند مدفوع شل و باریک
• وجود خون در مدفوع، که ممکن است مدفوع را قهوه ای تیره یا سیاه نشان دهد
• خونریزی قرمز روشن از راست روده
• درد شکم، گرفتگی، نفخ یا گاز
• اصرار مداوم برای اجابت مزاج علیرغم دفع مدفوع
• ضعف و خستگی
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• سندرم روده تحریکپذیر
• نارسایی کمبود آهن

علائم  اولیه سرطان روده

بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه بیماری هیچ علامتی را تجربه نمی کنند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، بسته به اندازه و محل سرطان در روده شما، احتمالاً متفاوت خواهند بود. علائم و نشانه های سرطان روده عبارتند از:

• تغییر مداوم در عادات روده شما، از جمله اسهال یا یبوست یا تغییر در قوام مدفوع
• خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع فرد مبتلا به سرطان روده
• ناراحتی دائمی شکم، مانند گرفتگی عضلات، نفخ و یا درد
• احساس اینکه روده شما به طور کامل تخلیه نمی شود
• ضعف یا خستگی
• کاهش وزن بی دلیل

دلایل ابتلا به بیماری سرطان روده

تا کنون دلیل اصلی و قطعی سرطان روده مشخص نشده است. این بیماری بصورت ناگهانی ایجاد می شود و سلول های  بدخیم نیز به سرعت تکثیر می یابند. عواملی وجود دارد که خطر ابتلا به بیماری سرطان روده را به نسبت قابل توجهی افزایش می دهند، که عبارتند از: استفاده از روغن های اشباع شده. منظور از روغن های اشباع شده، چربی های گوشت قرمز و روغن های موجود در غذاهای صنعتی و آماده می باشد. این غذاها فاقد فیبر و الیاف طبیعی بوده و به میزان زیادی حاوی چربی غیر مفید می باشد. مصرف دخانیات و مشروبات الکلی بر ابتلا به سرطان و سایر امراض تاثیرگذار است. اضافه وزن و یا چاقی مفرط باید جدی گرفته شود. عفونت مزمن روده کوچک و یا روده بزرگ نشانه آغاز خطر است. عدم فعالیت و انجام تمرینات ورزشی به علاوه بر این بیماری به دردسرهایی دیگری نیز منتهی می شود. سابقه خانوادگی و عوامل وراثتی نیز مزید بر علت خواهد بود.

راه های تشخیص بیماری سرطان روده

تشخیص این بیماری توسط پزشک متخصص قابل شناسایی است.انجام آزمایش خون در مدفوع که در منزل نیز قابل بررسی است.اشعه ایکس مخصوص روده،MRI،انجام آزمایش های مخصوص کبد، آندوسکوپی جهت مشاهده توده یا تومور و نمونه برداری جهت تشخیص قطعی از موارد تشخیص سرطان روده است.

چه عواملی باعث تشدید خطر ابتلا به سرطان روده میشوند؟

سرطان روده نوعی سرطان است که از روده بزرگ (کولون) شروع می شود. روده بزرگ قسمت پایانی دستگاه گوارش است که در شکم قرار دارد.

این نوع سرطان ممکن است در هر سنی رخ دهد اما بیشتر افراد مسن را درگیر میکند. این بیماری معمولاً به صورت توده های کوچک و غیر سرطانی (خوش خیم) سلولی به نام پولیپ شروع می شود که در داخل روده بزرگ ایجاد می شود. با گذشت زمان این پولیپ ها می توانند به سرطان روده تبدیل شوند و در صورت دیر کردن در درمان ممکن است به دیگر نقاط بدن نیز گسترش یابند.

پولیپ ها ممکن است کوچک باشند و علائم کمی ایجاد کنند. به همین دلیل، پزشکان آزمایش های غربالگری منظم را برای کمک به پیشگیری از سرطان روده با شناسایی و حذف پولیپ ها قبل از تبدیل شدن به سرطان توصیه می کنند.

سرطان روده چنانچه زود تشخیص داده شود قابل درمان است.

سن بالاتر

سرطان روده در هر سنی قابل تشخیص است، اما اکثر افراد مبتلا به سرطان کولون بالای 50 سال سن دارند. نرخ سرطان روده بزرگ در افراد کمتر از 50 سال در حال افزایش است، پس نباید به هیچ وجه آنرا پشت گوش انداخت.

نژاد آفریقایی-آمریکایی

آفریقایی-آمریکایی ها نسبت به سایر نژادها در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.
سابقه شخصی سرطان کولورکتال یا پولیپ: اگر قبلاً سرطان روده بزرگ یا پولیپ های غیرسرطانی روده داشته اید، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در آینده بیشتر است.

شرایط التهابی روده

بیماری های التهابی مزمن روده بزرگ، مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون، می توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را در افراد افزایش دهند.

سندرم های ارثی که خطر سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد

برخی جهش‌های ژنی که از نسل‌های مختلف خانواده شما منتقل می‌شود، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. تنها درصد کمی از سرطان های روده با ژن های ارثی مرتبط هستند. شایع‌ترین سندرم‌های ارثی که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهند، پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندرم لینچ هستند که به عنوان سرطان روده بزرگ غیر پولیپوز ارثی (HNPCC) نیز شناخته می‌شود.

سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ

داشتن بستگان درجه یک مبتلا به این نوع سرطان، احتمال ابتلا به سرطان روده را در شما افزایش میدهد. اگر بیش از یک عضو خانواده سرطان روده یا سرطان رکتوم داشته باشند، خطر ابتلا در شما نیز افزایش میابد.

رژیم غذایی کم فیبر و پرچرب

سرطان روده و سرطان رکتوم ممکن است با یک رژیم غذایی معمولی روزانه مرتبط باشد غذاهایی که فیبر کم و چربی و کالری بالایی دارند. تحقیقات در این زمینه نتایج متفاوتی داشته است. برخی از مطالعات نشان داده اند که خطر ابتلا به سرطان روده در افرادی که از رژیم های غذایی سرشار از گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده استفاده می کنند، افزایش می یابد.

یک سبک زندگی بی تحرک

افرادی که غیر فعال هستند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان روده هستند. انجام فعالیت بدنی منظم ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.

دیابت

افراد مبتلا به دیابت یا مقاومت به انسولین در معرض خطر ابتلا به سرطان روده هستند.

چاقی

افرادی که چاق هستند در مقایسه با افرادی که وزن طبیعی دارند، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و خطر مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ در آنها بسیار بیشتر است.

سیگار کشیدن

افراد سیگار با مصرف تنباکو بیشترین خطر ابتلا به سرطان روده را دارا هستند.

الکل

مصرف زیاد الکل خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می دهد.
پرتودرمانی برای سرطان. ممکن است اکر در گذشته پرتودرمانی سرطان را روی شکم انجام داده اید در موارد بسیار نادر مبتلا به سرطان روده شوید.

جلوگیری از ابتلا به سرطان روده

افراد 50 سال به بالا و یا افرادی که احساس میکنند در معرض ابتلا به این بیماری هستند باید فورا به پزشک مراجعه کرده و غربالگری سرطان روده را برای پی بردن به ابتلا یا عدم ابتلا بررسی نمایند.

تغییر سبک زندگی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده

شما می توانید با ایجاد تغییراتی در زندگی روزمره خود اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده انجام دهید. با رعایت و انجام برخی موارد زیر میتوانید از ابتلا خود به سرطان روده جلوگیری نمایید.

از انواع میوه ها، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید. میوه ها، سبزیجات و غلات کامل حاوی ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان ها هستند که ممکن است در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشند.با استفاده از مواد عذایی متنوع میتوانید از یبوست و فشار به روده خودداری نمایید.
الکل را در حد اعتدال بنوشید. اگر می خواهید الکل بنوشید، مقدار الکلی را که می نوشید به بیش از یک نوشیدنی در روز برای زنان و دو نوشیدنی برای مردان محدود کنید.
سیگار نکشید. استعمال دخانیات باعث تحریک روده و یبوست میشود.
بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. سعی کنید در طول روز در برنامه تان حتما ورزش را جای دهید حتی پیاده روی های کوتاه مدت از نیم ساعت شروع کرده و به مرور آنرا افزایش دهید.
وزن سالم را حفظ کنید. اگر وزن مناسبی دارید، برای حفظ وزن خود با ترکیب یک رژیم غذایی سالم با ورزش روزانه تلاش کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، حتما با یک متخصص تغذیه در رابطه با رژیمتان صحبت نمایید.

سرطان روده چگونه شروع میشود؟

پولیپ در روده بزرگ یا راست روده: اکثر انواع مختلف سرطان  روده به صورت رشد روی پوشش داخلی روده بزرگ یا رکتوم شروع می شوند که به این توده ها پولیپ می گویند.

برخی از انواع پولیپ ها می توانند در طول زمان (معمولا چندین سال) به سرطان تبدیل شوند، اما همه پولیپ ها سرطانی نمی شوند. شانس تبدیل پولیپ به سرطان بستگی به نوع پولیپ آن دارد. انواع مختلفی از پولیپ در سرطان روده وجود دارد.

پولیپ های آدنوماتوز (آدنوم): پولیپ آدنوم گاهی به سرطان تبدیل می شود. به همین دلیل، آدنوم یک وضعیت پیش سرطانی نامیده می شود. 3 نوع آن عبارتند از: لوله ای، پرزدار و لوله ای.
پولیپ هایپرپلاستیک و پولیپ های التهابی: این پولیپ ها شایع ترند، اما به طور کلی پیش سرطانی نیستند. برخی از افراد با پولیپ هایپرپلاستیک بزرگ (بیش از 1 سانتی متر) ممکن است نیاز به غربالگری سرطان کولورکتال با کولونوسکوپی داشته باشند.
پولیپ های دندانه دار بدون نشست و آدنوم های دندانه دار سنتی: این پولیپ ها اغلب مانند آدنوم درمان می شوند زیرا خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش می دهند.

سایر عواملی که می توانند پولیپ را بیشتر در معرض سرطان قرار دهند یا خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش دهند عبارتند از:

• اندازه بیش از یک سانتی متر در پولیپ
• تعداد پولیپ های سرطان روده بیش از 3 عدد باشد
• اگر پس از برداشتن پولیپ دیسپلازی در آن دیده شود. دیسپلازی یکی دیگر از شرایط پیش سرطانی است. این بدان معناست که ناحیه ای در پولیپ یا در پوشش روده بزرگ یا رکتوم وجود دارد که در آن سلول ها غیر طبیعی به نظر می رسند، اما سرطانی نشده اند.

گسترش سرطان روده

پولیپ موجود در سرطان روده میتواند در دیواره روده رشد نماید و لایه های متفاوت روده را درگیر نماید. سرطان روده از درونی ترین لایه شروع شده وبه تمامی لایه ها سرایت میکند. وقتی سلول‌های سرطانی در دیواره قرار دارند، می‌توانند به رگ‌های خونی یا رگ‌های لنفاوی (کانال‌های کوچکی که مواد زائد و مایعات را می‌برند) سرایت پیدا کنند.

تشخیص سرطان روده و فواید هر یک

با تشخیص سرطان روده بسیار مهم است. زمان تشخیص آن کاملا بر روی روند درمان تاثیر می گذارد. پس اگر درمان سریع مدنظر باشد باید تشخیص نیز به سرعت صورت بگیرد.

کولونوسکوپی

در طول معاینه کولونوسکوپی، یک لوله بلند و منعطف (کولونوسکوپی) به داخل روده وارد می شود. یک دوربین فیلمبرداری کوچک در نوک لوله به پزشک اجازه می دهد تا تغییرات یا ناهنجاری های داخل کل روده را تشخیص دهد.

کولونوسکوپی سرطان روده حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد و غربالگری به طور کلی هر 10 سال یک بار تکرار می شود، اگر هیچ گونه ناهنجاری پیدا نشود و خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ افزایش نیابد.

فواید آن: کولونوسکوپی یکی از حساس ترین تست های موجود برای غربالگری سرطان روده بزرگ است. پزشک می تواند کل کولون و رکتوم شما را طی این روش مشاهده کند. بافت غیر طبیعی مانند پولیپ و نمونه های بافتی (بیوپسی) را می توان از طریق اسکوپ در طول معاینه برداشت و برای انجام آزمایش با لابراتوار فرستاد.

آزمایش DNA مدفوع

آزمایش DNA مدفوع از نمونه مدفوع شما برای بررسی تغییرات DNA در سلول ها استفاده می کند که ممکن است نشان دهنده وجود سرطان روده باشد. آزمایش DNA مدفوع همچنین نشانه های خون در مدفوع شما را بررسی می کند.

برای این کار نمونه مدفوع را در ظرفی در بسته گذاشته و در مکان مناسب در بیمارستان قرار میدهید.

فواید: این آزمایش نیازی به آماده سازی روده، آرام بخش یا قرار دادن اسکوپ ندارد. شما می توانید قبل از آزمایش به طور معمول غذا بخورید و بنوشید و داروهای معمولی خود را مصرف کنید. مدفوع را می توان در خانه جمع آوری کرد و از اختلال در کار و فعالیت های روزانه جلوگیری کرد.

آزمایش خون مخفی مدفوع یا آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع

آزمایش خون مخفی مدفوع  و آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع آزمایش‌های آزمایشگاهی هستند که برای بررسی نمونه‌های مدفوع از نظر وجود خون پنهان (مخفی) استفاده می‌شوند. آزمایشات معمولاً سالانه تکرار می شوند.

فواید: جمع آوری نمونه مدفوع را می توان در خانه انجام داد. نیازی به خالی کردن کولون از قبل نیست. نیازی به آرامبخش نیست.

کولونوسکوپی مجازی (سی تی کولونوگرافی)

در طول کولونوسکوپی مجازی، سی تی اسکن تصاویر مقطعی از اندام های شکمی تولید می کند و به پزشک اجازه می دهد تا تغییرات یا ناهنجاری ها را در روده بزرگ و راست روده تشخیص دهد. برای کمک به ایجاد تصاویر واضح، یک لوله کوچک (کاتتر) در داخل راست روده قرار داده می شود تا روده بزرگ شما را با هوا یا دی اکسید کربن پر کند.

کولونوسکوپی مجازی حدود 10 دقیقه طول می کشد و به طور کلی هر پنج سال یک بار تکرار می شود.

فواید: برخلاف کولونوسکوپی سنتی، کولونوسکوپی مجازی نیازی به آرام‌بخشی یا قرار دادن اسکوپ در کولون ندارد.

چه زمانی باید به پزشک برای تشخیص سرطان روده مراجعه کرد؟

اگر متوجه علائم مداومی شدید که شما را نگران می کند، حتما به یک پزشک متخصص برای انجام ازمایشات مراجعه نمایید.

با پزشک خود در مورد زمان شروع غربالگری سرطان روده بزرگ صحبت کنید. دستورالعمل ها به طور کلی توصیه می کنند که غربالگری سرطان روده بزرگ در حدود 50 سالگی شروع شود. در صورت داشتن سایر عوامل خطر، مانند سابقه خانوادگی این بیماری، پزشک ممکن است غربالگری مکرر یا زودتر را توصیه کند.

مراحل متفاوت سرطان روده

روش های مختلفی برای تعیین مرحله به سرطان وجود دارد. مراحل نشان دهنده میزان گسترش سرطان و اندازه هر تومور است.

در سرطان روده ، مراحل به شرح زیر توسعه می یابد منبع مورد اعتماد:

مرحله 0: این مرحله به عنوان سرطان درجا شناخته می شود، در این مرحله، سرطان در مراحل اولیه است و رشد نکرده است. بیشتر از لایه داخلی روده بزرگ رشد نکرده است و معمولاً درمان آن آسان است.
مرحله 1: سرطان به لایه بعدی بافت رشد کرده است.
مرحله 2: سرطان به لایه های بیرونی روده رسیده است اما به خارج از روده گسترش نیافته است.
مرحله 3: سرطان از طریق لایه های بیرونی روده بزرگ رشد کرده و به یک تا سه غدد لنفاوی رسیده است. به سایت های دور سرایت نکرده است.
مرحله 4: سرطان به بافت های دیگر فراتر از دیواره روده بزرگ رسیده است. با پیشرفت مرحله 4، سرطان روده بزرگ به نقاط دوردست بدن می رسد.

گزینه های درمان سرطان روده

نوع درمان شما به نظر پزشک و وضعیت ابتلا به سرطان روده شما دارد. پزشک همچنین سن، سلامت کلی و برخی ویژگی های دیگر را هنگام تصمیم گیری در مورد بهترین گزینه درمانی در نظر می گیرد.

هیچ درمان واحدی برای درمان سرطان روده جود ندارد و گزینه ها ممکن است شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی باشد.

هدف از درمان حذف سرطان، جلوگیری از گسترش آن و کاهش علائم ناراحت کننده خواهد بود.

عمل جراحي

درمان اصلی سرطان روده در مراحل اولیه معمولاً جراحی میباشد که بعنوان درمان اولیه کاربرد دارد. اگر سرطان فقط در یک پولیپ وجود داشته باشد، ممکن است افراد برای برداشتن پولیپ سرطانی فقط به پلیپکتومی نیاز داشته باشند.

جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام کولون کولکتومی نام دارد. در طی این روش، جراح بخشی از از روده را که دارای بافت سرطانی است را طی جراحی بر میدارد.

جراح ممکن است غدد لنفاوی مجاور را بردارد تا خطر گسترش سرطان روده را کاهش دهد. سپس جراح بخش سالم روده را مجدداً وصل می‌کند یا بسته به وسعت کولکتومی، استوما ایجاد می‌کند.

استوما یک سوراخ جراحی در دیواره شکم است. ضایعات از طریق این سوراخ وارد کیسه ای می شوند که نیاز به قسمت پایین روده بزرگ را برطرف می کند. این کولوستومی است.

انواع دیگر جراحی عبارتند از:

آندوسکوپی: ممکن است جراح بتواند برخی از سرطان های کوچک و موضعی را با استفاده از این روش حذف کند. آنها یک لوله نازک و انعطاف پذیر را به نور و دوربین متصل می کنند. که میتوانند تکه ای از بافت سرطانی را به عنوان نمونه بردارند.
جراحی لاپاراسکوپی: جراح چندین برش کوچک در شکم ایجاد می کند. از این روش میتوان تومور های بزگتر سرطانی را از این طریق خارج کرد.
جراحی تسکینی: هدف از این نوع جراحی تسکین علائم در موارد سرطان های غیر قابل درمان یا پیشرفته است. جراح تلاش خواهد کرد تا هرگونه انسداد روده بزرگ را برطرف کند و درد، خونریزی و سایر علائم را مدیریت کند.

شیمی درمانی در درمان سرطان روده

در طول شیمی درمانی، یک تیم مراقبت از سرطان داروهایی را تجویز می کند که در فرآیند تقسیم سلولی اختلال ایجاد می کنند. آنها این کار را با ایجاد اختلال در پروتئین ها یا DNA برای آسیب رساندن و کشتن سلول های سرطانی انجام می دهند.

این درمان ها هر سلولی که به سرعت تقسیم می شود، از جمله سلول های سالم را هدف قرار می دهد. سلول های سالم می توانند پس از هر گونه آسیب ناشی از شیمی درمانی بهبود یابند، اما سلول های سرطانی نمی توانند. داروها در کل بدن حرکت می‌کنند و درمان به صورت چرخه‌ای انجام می‌شود، بنابراین بدن بین دوزها زمان دارد تا بهبود یابد.

یک متخصص سرطان یا انکولوژیست ممکن است شیمی درمانی منبع مطمئن را برای درمان سرطان روده بزرگ توصیه کند:

قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور به منظور آسان‌تر کردن برداشتن آن
پس از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده
اگر سرطان به اندام های دیگر سرایت کرده باشد

عوارض جانبی شیمی درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

ریزش مو
حالت تهوع
خستگی
استفراغ

درمان های ترکیبی اغلب از چندین نوع شیمی درمانی استفاده می کنند یا شیمی درمانی را با سایر درمان ها ترکیب می کنند.

پرتو درمانی سرطان روده

پرتودرمانی سرطان روده با متمرکز کردن پرتوهای گامای پرانرژی روی سلولهای سرطانی، آن ها را از بین می برد. یک تیم مراقبت از سرطان ممکن است از پرتودرمانی خارجی استفاده کند که این پرتوها را از دستگاه خارج از بدن به بدن تابش میدهد و باعث از بین رفتن سلول سرطانی میشود.

با تشعشعات داخلی، پزشک مواد رادیواکتیو را در نزدیکی محل سرطان به شکل دانه کاشت می کند.

برخی فلزات مانند رادیوم پرتوهای گاما ساطع می کنند. تابش همچنین ممکن است از پرتوهای ایکس با انرژی بالا باشد. یک پزشک ممکن است پرتودرمانی را به عنوان یک درمان مستقل برای کوچک کردن تومور یا از بین بردن سلول های سرطانی درخواست کند. همچنین می تواند در کنار سایر درمان های سرطان موثر باشد.

عوارض جانبی پرتودرمانی سرطان روده ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تغییرات خفیف پوستی که شبیه آفتاب سوختگی یا برنزه شدن است
حالت تهوع
استفراغ
اسهال
خستگی
از دست دادن اشتها
کاهش وزن

اکثر عوارض جانبی چند هفته پس از اتمام درمان برطرف می شوند یا از بین می روند.