سرطان تیروئید چیست؟ علائم و درمان آن – آروین کلینیک

تیروئید غده ی کوچکی است که در قسمت جلویی گردن قرار دارد. این غده وظیفه تنظیم کلسیم خون را بر عهده دارد. دو عصب مهم که تار های صوتی را تغذیه می کنند نیز پشت این غده قرار دارند. تیروئید در فرآیند متابولیسم هر قسمت بدن دخالت دارد، بعبارتی تیروئید در فرآیند طبیعی هر ناحیه ازبدن دخالت میکند.

هنگامی که فعالیت طبیعی غده تیروئید دچار اختلال شود، سلول هایی تشکیل می شود که بدن به آن ها هیچ نیازی ندارد. افزایش تدریجی این سلول های اضافی موجب تشکیل تومور یا غده میشود. حقیقتا این بیماری مانند بقیه سرطان ها میتواند سایر اعضای بدن را نیز درگیر کند. سنین جوانی و میان سالی شیوع پیدا میکند، همچنین این بیماری در خانم ها شایع تر میباشد.  اغلب موارد این بیماری بطور کامل درمان پذیر است و نابود میشود.

علائم سرطان تیروئید

ممکن است علائم در افراد متفاوت باشد. علائم زیر می تواند نشانه های ابتلا باشد:

• تغییر صدا: عصب تارهای صوتی در پشت غده تیروئید قرار دارد، لذا هر تغییر در غده تیروئید ازجمله تورم می تواند باعث تغییر صدای فرد شود.
• پیدایش توده گردنی: هر توده روی گردنتان پیدا شود، حداکثر چند هفته بطور خودکار ناپدید نشود، می تواند ازعلائم این بیماری باشد، لذا توصیه می شود هنگام مشاهده چنین غده ای فورا به پزشک مراجعه نمایید. زیرا ممکن است به غدد لنفاوی سرایت کرده باشد که  توده هایی اطراف گردن ایجاد خواهد شد.
• اختلالات بلع: درصورت وجود توده یا تومور، فرد دچار اختلالاتی در بلع خواهد شد. پس اگر هر گونه تورم گلو یا اختلالات بلع فورا مشاهده شد به پزشک مراجعه نمایید.
• مشکلات تنفسی: ایجاد مشکلاتی ازجمله تنگی نفس، احساس سنگینی سینه و درد سینه می تواند نشانه ابتلا باشد. البته مشکلات تنفسی فقط در مرحله پیشرفته مشاهده می شود.
• احساس درد در ناحیه گلو و گردن.

دلایل ابتلا به بیماری سرطان تیروئید

تا کنون دلیل اصلی ابتلا به این بیماری مشخص نشده است، اما عواملی وجود دارد که خطر ابتلا را افزایش می دهد. این موارد شامل:

• تغییرات جسمی و هورمونی
• اگر غده تیروئید در معرض اشعه قرار بگیرد (مخصوصا در دوران کودکی)، احتمال ابتلا افزایش مییابد. اشعه ایکس در دندانپزشکی و سایر موارد استفاده میشود، خطر ابتلا را افزایش میدهد.
• عوامل ژنتیکی و وارثتی نیز احتمال ابتلا را افزایش میدهد.

درمان سرطان تیروئید

درمان، بر اساس نوع، مرحله و وضعیت جسمانی بیمار انجام می شود. جراحی، هورمون درمانی و شیمی درمانی ازجمله اقدامات درمانی هستند.

• جراحی

جراحی، درمان اصلی میباشد، البته بجز سرطان تیروئید آناپلاستیک. در صورت تشخیص با روش بیوپسی، تومور و یا تمام غده تیروئید، با جراحی برداشته خواهد شد. برخی شیوه های جراحی عبارتند از:

• تیروئیدکتومی

تیروئیدکتومی، یکی ازمعمول ترین شیوه های جراحی دربرداشتن غده تیروئید میباشد، اگر تمام تیروئید برداشته شود، بعد ازجراحی، هورمون درمانی و یا مصرف قرص نیز نیاز میشود. مزایای این شیوه جراحی این است که امکان بررسی عود و بازگشت بیماری بعد جراحی،  از طریق اسکن و آزمایش خون وجود دارد.

• لوبکتومی

این شیوه جراحی اگر برروی تومورهای کوچک باشد و یا علائمی ازپخش شدن سایر قسمت ها وجود نداشته باشد، استفاده خواهد شد. جراح ابتدا برش هایی را در جلوی گلو و نزدیکی تیروئید ایجاد میکند، سپس تومور برداشته میشود. مزایای این روش این است که، بعد ازجراحی، دیگر نیازی به هورمون درمانی و یا مصرف قرص نخواهد بود.

• هورمون درمانی

بهترین مرکز درمان سرطان تیروئید

هورمون درمانی با هدف حفظ روند طبیعی متابولیسم بدن و پیشگیری ازرشد و تقسیم سلول های سرطانی انجام میشود. بعد ازجراحی، بدن قادر به تولید میزان کافی هورمون تیروئید نخواهد بود، به همین خاطر هورمون درمانی توصیه میشود. بازگشت بیماری با این شیوه درمانی کاهش می یابد.

• شیمی درمانی

داروهای ضد سرطانی طی روند شیمی درمانی بفرد تزریق میشود. این داروها با جریان دادن خون باعث نابودی سلول های سرطانی خواهند شد.

بیشتر موارد، سرطان تیروئید درمان میشود، مگر اینکه بسایر ارگان ها متاستاز داده باشد. اما گاهی بیماری قابل درمان نمیباشد، اما اقدامات درمانی انجام میشود تا جلوی رشد و تکثیر سلول های سرطانی و عود بیماری گرفته شود.

علائم سرطان تیروئید به صورت جزئی تر

سرطان تیروئید در سلول‌های تیروئید رخ می‌دهد؛ غده‌ای پروانه‌ای شکل پایین گردن، درست زیر سیب آدم قرار دارد و زمانی اتفاق می افتد که سلول‌های سرکش خیلی سریع تولید مثل میکنند که سیستم ایمنی قادر به کنترل آن نیست. تیروئید شما هورمون هایی تولید می کند که ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن و وزن شما را تنظیم می کند. انواع مختلفی ازکانسر وجود دارد. برخی بسیار کند رشد می کنند و برخی دیگر می توانند بسیار تهاجمی باشند. اکثر موارد قابل درمان است. سرطان تیروئید پاپیلاری و کانسر تیروئید فولیکولی حدود 95 درصد موارد را تشکیل می دهند. افراد درطول زندگی خود بین 1 تا 2 درصد به این بیماری مبتلا میشوند.

این بیماری ممکن است درشروع خود بدون علامت و نشانه باشد. اما همانطور که رشد میکند، می تواند باعث درد و تورم و ایجاد سایر علائم در گردن که شامل موارد زیر است، شوند:

• یک توده (ندول)  ازطریق پوست روی گردن احساس شود. اگرچه هر 20 توده در گردن تنها 1 مورد بعنوان کانسر شناخته شده است.
• تغییرات صدا مثل ضخیم و خشن شدن صدا
• اگر گرفتگی صدا بدون دلیل پس ازچند هفته بهتر نمی شود.
• مشکل بلع
• درد  گردن و گلو
• سرفه مداوم
• گرفتگی صدا
• غدد لنفاوی متورم گردن

اگر این علائم را طولانی مدت دارید و بهبود نمیابد حتما باید با پزشک خود مشورت کنید.

انواع سرطان تیروئید

بر اساس نوع سلول های موجود در تومور، انواع متفاوتی طبقه بندی میشود و نوع آن زمانی مشخص میشود که نمونه ای ازبافت سلول های سرطانی زیر میکروسکوپ بررسی شود. نوع سرطان تیروئید درتعیین درمان و تعیین میزان موفقیت درمان و همچنین بهبود بیمار تاثیر بسزایی دارد.

انواع سرطان تیروئید عبارتند:

• سرطان پاپیلاری تیروئید بسیار شایع است که ازسلول‌های فولیکولی که هورمون‌های تیروئید را تولید و ذخیره میکنند، تولید می شود. سرطان تیروئید پاپیلاری میتواند در هر سنی رخ دهد، اما اغلب افراد 30 تا 50 ساله را تحت تاثیر قرار میدهد. پزشکان گاهی سرطان تیروئید پاپیلاری و سرطان تیروئید فولیکولی درکنار هم سرطان تیروئید می نامند.
• سرطان تیروئید فولیکولی نیز همانند مورد بالا بسیار شایع میباشد ک ازسلول های فولیکولی تیروئید نشات میگیرد و معمولاً افراد بالای 50 سال را مبتلا میکند. سرطان سلول هورتل یک نوع نادر و بالقوه تهاجمی‌تر از سرطان تیروئید فولیکولی است.
• سرطان تیروئید آناپلاستیک نوع نادری ازاین بیماری است که ازسلول های فولیکولی شروع می شود. رشد آن بسیار سریع است و درمان آن نیز دشوار میباشد. سرطان تیروئید آناپلاستیک معمولاً دربزرگسالان 60 سال و بالاتر رخ می دهد.
• سرطان مدولاری تیروئید در سلول های بنام سلول های C شروع می شود که هورمون کلسی تونین را تولید میکنند. افزایش سطح کلسی تونین در خون میتواند نشان دهنده سرطان مدولاری درمراحل اولیه باشد. برخی سندرم های ژنتیکی خطر ابتلا را افزایش میدهند، اگرچه ابتلا ازطریق ژنتیکی غیر معمول میباشد.
• انواع کمیاب دیگر شامل لنفوم تیروئید است ک در سلول های سیستم ایمنی تیروئید شروع میشود و سارکوم تیروئید که در سلول های بافت همبند تیروئید شروع می شود.

عوامل خطر برای ابتلا به سرطان تیروئید

موارد افزایش خطر ابتلا:

• جنسیت زنانه: سرطان تیروئید در زنان بیشتر رخ می دهد.
• قرار گرفتن درمعرض سطوح بالای تابش: پرتودرمانی سر و گردن در هر موردی خطر ابتلا را افزایش میدهد.
• برخی سندرم های ژنتیکی ارثی: سندرم‌های ژنتیکی ک خطر ابتلا را افزایش می‌دهند شامل سرطان مدولاری تیروئید خانوادگی، نئوپلازی غدد درون ریز متعدد، سندرم کاودن و پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی است.
• قومیت آسیایی

علل سرطان تیروئید

کلاً زمانی  جهش در DNA یا ژن های شما بوجود بیاید و منجر به رشد خارج ازکنترل سلول ها در غده تیروئید بشود یک یا چند توده جلوی گردن شما شکل میگیرد و نهایتا منجر به سرطان تیروئید میشود.

عوامل متعدد ابتلا شامل:

• التهاب تیروئید
• سابقه ابتلای یکی از افراد خانواده به سرطان تیروئید یا دیگر بیماری های مربوطه
• رادیوتراپی در کودکی
• اضافه وزن و چاقی
• پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی که یک بیماری مربوط به روده میباشد.
• قرار گیری درمعرض تشعشع و تابش پرتو بسر، گردن یاقفسه سینه یا بودن درمعرض یک اتفاق مانند رویداد چرنوبیل که منجر به افزایش کودکان بیمار شد. کانسر میتواند تا 5 سال پس ازقرار گرفتن درمعرض تابش ایجاد شود.
• سابقه گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید
• داشتن جهش های ژنتیکی خاص بویژه درمورد سرطان تیروئید مدولاری. اگر یکی ازاعضای خانواده شما مبتلا به سرطان مدولاری تیروئید است، برای شما آزمایش خونی تجویز میشود ک بدنبال جهش دریک ژن خاص مرتبط با سرطان تیروئید است.
• کمبود ید یک عامل خطر برای سرطان تیروئید فولیکولی است.
• آکرومگالی ک نوعی بیماری نادر است و  بدن هورمون های رشد را بیش ازحد تولید میکند.

تشخیص سرطان تیروئید

روش های متعددی برای تشخیص موجود است. این موارد توسط پزشک متخصص برای بیمار درنظر گرفته می شود.

• بیوپسی
• سونوگرافی ندول تیروئید

مرحله بندی سرطان تیروئید

مراحل این بیماری بسته به عوامل متفاوتی میباشد مانند:

• اندازه تومور
• میزان سرایت به غدد لنفاوی
• میزان متاستاز و گسترش بیماری

عوارض سرطان تیروئید

• زمان عود بیماری

علیرغم درمان، سرطان تیروئید می تواند عود کند، حتی اگر تیروئید خود را برداشته باشید.

موارد عود بیماری:

• غدد لنفاوی گردن
• جا ماندن تکه های کوچکی ازبافت تیروئید که حین جراحی سابق باقی مانده است.
• متاستاز بسایر نواحی بدن مانند ریه ها و استخوان ها

عود درمان پذیر است. پزشک شما ممکن است آزمایش خون یا اسکن تیروئید را برای بررسی علائم عود توصیه کند.

پیشگیری از ابتلا به سرطان تیروئید

خطر ابتلا سرطان تیروئید مدولاری در بزرگسالان و کودکانی که دارای جهش ژنتیکی ارثی هستند بیشتر است و ممکن است برای پیشگیری سرطان، جراحی تیروئید را درنظر بگیرند (تیروئیدکتومی پیشگیرانه). تجویز داروهای خاص توسط پزشک برای جلوگیری ازاین بیماری دربرخی اشخاص مانند افراد نزدیک به نیروگاه های هسته ای. گاهی اوقات دارویی که جلوی تأثیر تشعشعات بر تیروئید را میگیرد به افرادی که  نزدیک نیروگاه های هسته ای زندگی میکنند ارائه میشود. اگر در 10 مایلی یک نیروگاه هسته ای زندگی میکنید و نگران ایمنی و سلامت خود هستید استفاده ازاین راهکار یک روش مناسب برای پیشگیری ازابتلا به سرطان تیروئید یا دیگر سرطانها میباشد.

درمان های سرطان تیروئید

درمان سرطان تیروئید بنوع، میزان گسترش آن، مراحل و همچنین عوامل زیر بستگی دارد:

• سن شما هنگام تشخیص
• سلامت عمومی شما
• اینکه آیا بیماری شما جدیدا تشخیص داده شده یا عود کرده است.

درمان های اصلی:

جراحی سرطان تیروئید

برای برداشتن بخشی از تیروئید یا تمام آن کاربرد دارد. سرطانهای کوچک و جدا شده پاپیلاری و فولیکولی تیروئید اغلب تنها با جراحی ساده درمان می شوند. البته میزان و نوع جراحی درافراد مختلف و از سرطانی به سرطان دیگر متفاوت است. درمورد اینکه چه مقدار  غده تیروئید باید برداشته شود پزشک معالج شما با توجه بنتایج آزمایشات و بررسی وضعیت سلامت و بدن شما تصمیم میگیرد.

قرن گذشته، اکثر افراد مبتلا یکسان درمان میشدند( ازطریق جراحی و درمان با ید رادیواکتیو). اما در حال حاضر با توجه به مطالعات انجام شده و یافتن دیگر راه های درمان میتوان گفت که درمان سرطان تیروئید دیگر منحصر به جراحی نمیشود.

برای انتخاب جراحی در درمان سرطان تیروئید تعیین اینکه آیا بیمار درمعرض خطر کم، متوسط ​​یا بالا برای عود سرطان تیروئید هست یا خیر، ضروری میباشد. برای افرادی که خطر عود کم دارند ممکن است نیازی به برداشتن کل غده تیروئید نباشند.

بهبودی پس از جراحی تیروئید بسیار سریع است. حتی اگر جراحی شما طولانی باشد میتوانید همان روز پیاده روی کنید با این حال برای چند هفته پس ازجراحی، باید از بلند کردن و انجام ورزش های شدید خودداری کنید. گردن و گلوی شما ممکن است درد داشته باشد اما پس ازگذشت چند روز بحالت اولیه خود برمیگردد.

درد پس از جراحی معمولاً بعد از روز اول با استامینوفن کنترل میشود و ممکن است پس از اتمام جراحی پزشک شما را تا چند روز دربیمارستان نگه دارد تا از سلامت کامل شما اطمینان حاصل کند. پس ازجراحی، هر 6 یا 12 ماه یکبار لازم است که به پزشک مراجعه کنید تا نابودی سرطان تیروئید و بهبودی شما اطمینان حاصل شود.

درمان با ید رادیواکتیو

یک ماده رادیواکتیو برای شما تجویز میشود ک با بلعیدن آن درخون شما حرکت می کند و سلول های سرطانی را ازبین می برد. سلول های تیروئید از این نظر ویژه هستند که تنها سلول هایی دربدن شما هستند که میتوانند عنصر ید را جذب کنند و هدف قرار دادن سرطان تیروئید را آسان تر میکند. برای این کار حدود 5 تا 6 هفته پس ازجراحی بصورت قرص برای شما تجویز میشود. اما تا چند روز حتما باید ازنزدیک شدن به افراد دیگر اجتناب کنید زیرا هنوز دارای مواد و تشعشعات رادیواکتیو میباشید.

پس ازانجام این درمان برای اینکه میزان ید بدن شما بالاتر از این حد نرود پیروی ازیک رژیم کم ید توصیه میشود:

• نمک ید دار و محصولاتی که حاوی آن هستند
• لبنیات
• غذای دریایی
• سویا
• شکلات
• مواد غذایی با رنگ قرمز

رادیوتراپی خارجی

در این روش از دستگاهی برای هدایت پرتوها به سلول های سرطانی برای از بین بردن آنها استفاده میشود. از این درمان بیشتر در مواقعی استفاده میشود که بدیگر نقاط بدن متاستاز کرده باشد.

شیمی درمانی و درمان های هدفمند

داروهایی  برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده میشوند. روش و دوز استفاده ازشیمی درمانی بر اساس نوع و مراحل کانسر تعیین می شود. این روش اغلب برای درمان سرطان آناپلاستیک تیروئید بدلیل سرعت پیشرفت آن استفاده می شود.

آمار سرطان تیروئید

حدود 9 نفر ازهر 10 نفر 5 سال پس ازتشخیص زنده هستند. بسیاری ازاین موارد درمان می شوند و طول عمر طبیعی خواهند داشت.

اما بسته بنوع سرطان و اینکه چقدر زود تشخیص داده شده است، میزان این زمان در افراد مختلف متفاوت است:

• بیش از 9 نفر از هر 10 نفر مبتلا به کارسینوم پاپیلاری حداقل 5 سال پس ازتشخیص زندگی می کنند.
• بیش از 9 نفر از هر 10 نفر مبتلا به کارسینوم فولیکولار تا 5 سال به بالا پس ازتشخیص به زندگی خود ادامه میدهند.
• بیش از 7 نفر از هر 10 مرد و حدود 9 از هر 10 زن مبتلا به سرطان تیروئید مدولاری حداقل بیشتر از 5 سال پس ازتشخیص زندگی می کنند.
• حدود 1 نفر از هر 10 نفر مبتلا به کارسینوم آناپلاستیک تیروئید حداقل 5 سال پس ازتشخیص بیماری میتواند به زندگی خود ادامه دهد.
• ازهر ۴ نفری که برای سرطان تیروئید درمان می‌شوند، ۱ نفر بعداً به سرطان درقسمت دیگر بدن، مانند ریه‌ها یا استخوان‌ها مبتلا می‌شوند، اما اگر این اتفاق بیفتد، در صورتی که منشا آن ناشناخته باشد می‌توان بیماری را دوباره درمان کرد که به این مورد سرطان ثانویه میگویند.

مواردی که در هنگام مراجعه به پزشک باید در نظر بگیرید

• سوابق پزشکی خود را در اختیار پزشک معالج خود قرار دهید.
• معاینات فیزیکی  توصیه شده توسط پزشک را جدی بگیرید. پزشک باید بداند که آیا مشکلاتی مانند ندول تیروئید “گرم” (گره‌ای که هورمون تیروئید بیش از حد تولید می‌کند) دارید تا نیاز به کنترل قبل ازجراحی داشته باشد یا خیر.
• مطالعات تصویربرداری از گردن و غدد لنفاوی اطراف گردن شما انجام خواهد شد.
• بررسی اینکه آیا ندول‌های متعدد، نشانه تهاجم و متاستاز به غدد لنفاوی میباشد یا خیر.
• اگر بیماری به ریه ها گسترش یافته باشد، ممکن است نیاز به انجام سی تی اسکن داشته باشید.